YAYIN BALIĞI Avrupa Tatlı su balıklarının en büyüğüdür. Aslına bakılırsa Mersin balığı ömrünün büyük bir kısmını denizlerde geçirdiği ve sadece yumurtlama mevsimlerinde tatlı sulara girdiği için büyüklük bakımından yerini yayın balığına bırakmıştır. Bu itibarla tatlı sularda yaşayan balıkların en büyüğü yayın balığıdır. Yaklaşık ağırlıkları, yaşadığı bölge sularına göre 250-300 kiloya kadar ulaştığı bilinmektedir. Yöresel olarak yayın balığı Karabalık, At balığı, Çılpık ve Gelebicin gibi isimler almıştır. Küçüklerine ise Kelebek denilmektedir. Yassı geniş kafaya fakat buna oranla küçük gözlere sahiptir. Üst çenesinde iki uzun ve alt çenesinde dört kısa bıyığa sahiptir. Gözlerinin küçük olması ve genellikle gece yemlenen bir balık olduğundan bu bıyıklarını avının yerini tespit etmek için kullanır. Yani bir nevi bulunduğu sulardaki titreşimleri algılamak için kullanır.yayın balığının renkleri yöreden yöreye ve yaşadığı suyun özelliklerine göre değişmektedir.siyah,koyu yeşil ve beyaz tonlarında yayınlar bulunmaktadır... YAŞAM BÖLGELERİ Yayın balığı genelde dip balığı olduğundan derin göllerde ve nehirlerde bulunur. Ancak küçük göl ve akarsularda da bulunmaktadır. Derin sularda yaşadığı için yaşadığı bölge itibariyle, nehirlerin dirsek tabir ettiğimiz suyun dönemeç yaptığı, akıntının yavaşladığı dibi çamurlu bölgelerde, suya sarkan ağaç diplerinde bulunmaktadır. Yayın genellikle gece yemlenen bir balıktır. Bu yüzden gündüz derin sulara çekilir. Gece ise yemini aramak ve avlanmak için sığ sulara girerler. Yemini nehir içine giren ağaç diplerinde, sazlık tabir ettiğimiz kamış önlerinde ararlar. Bulunduğu yerler Yurdumuzda sapanca, İznik, terkos, ve İç Anadolu’nun pek çok göl ve barajında Meriç, sakarya, porsuk, Büyük Menderes, Kızılırmak ta çok sayıda bulunmaktadır. Güney Doğu bölgemizde Mezopotamya yayını diye bir türü de bulunmaktadır ancak her göl ve akarsuda rastlanmaz diğer bölgelerimiz de ise hemen hemen her akarsuda bulunur. Hareketsiz olup sürüler halinde yaşamaz tek başına dipte dolaşır, sakin suları sever, buralarda kenarlardaki mağara ve oyuklarda saklanır gün boyunca buralarda saklanır gece olunca sığa çıkıp yem arar havalar soğumaya başlayınca derinlerdeki çukurlara yatar.Özellikle oyuk kaya dipleri altlarında akıntının getirdiği ölü balıkları yiyerek beslenen bu balık beslenme stratejisi çerçevesinde irileştikçe göl ve barjların derin dip sularını mesken tutar AV ZAMANLARI :Özellikle suya cemre düştükten sonra iri boyları dağlardan eriyerek gelen oksijeni bol köpüklü sularla dolu küçük dere yataklarının büyük ırmak yada göllere açılan ağızlarından biraz içeri yumurta bırakmaya girerler. yaklaşık 15 20 gün sonra ise geri dönmeye başlarlar işte bu sırada son derece aç olur ve oltaya hevesli olarak atlarlar. Küçük boylarını yani kelebek yayınları hemen her zaman tutmak mümkün olsada en verimli avı gece sessizlikte yapıldığından dışarıda gecelemeye müsait iklimlerde avı tercih edilmektedir. Gerek profesyonel gerek amatör avcılıkta özellikle iri boyları için nisan ayı tercih edilmektedir. Üreme Üremek için sazlık ve buna benzer yerler, derinliği 1 metreden az olan bitkilerle kaplı sığ yerler veya su altında kalmış çayırları tercih eder. Üreme için su sıcaklığı 15–20 derece. Zaman ise Mayıs-Hazirandır. Üreme yerlerine bir erkek ve bir dişi olarak gider, yumurtlama ve dölleme işlemi yaklaşık 2 saat sürer. Dölllenmiş yumurtadan yavru 20derecede yaklaşık 2,5 – 3 günde çıkar. Ancak sıcaklığının düşük olması halinde zaman bir haftaya kadar çıkar. Erkekler larvalar çıkıncaya kadar yumurtaları korur. KULLANILACAK YEMLER VE AVLANMA ŞEKİLLERİ Yayın balığının iki türlü avı yapılmaktadır. Doğal yem kullanılarak yapılan av ve sunî yem kullanılarak yapılan av. Yayın balığı genelde gece yemlenen ve gece avını arayan bir balık olduğundan geceleri bulunduğu suların sığ bölgelerinde, nehirlerde ise ağaç diplerinde, sazlık önlerinde avını arar . Av zamanı gece geç saatler ve sabahın ilk saatleridir. Etçil bir balık olduğundan tercih ettiği yemler solucan, sülük, kerevit, kurbağa, canlık balık, kara ciğer, dalak, işkembe, su fareleri ve hatta su kuşlarıyla beslenmektedir. Kısacası yayın balığı obur bir balıktır. 1. Doğal Yem Avcılığı Bu yöntemle yapılan avcılıkta kullanılan yem solucan, sülük, kurbağa, canlı balık, su fareleridir. Kullanılacak olta türleri de dip oltası ve şamandıralı oltalardır. Yalnız kurbağa ve su fareleri su üstü avlarda kullanılırlar. a) Dip Oltası Bu olta türünde balığın büyüklüğünü göz önünde tutulmalı, kalın misina veya dakron tabir ettiğimiz örme ip misinalar kullanılmalıdır. Misina kalınlığı genelde 0.70 mm den 1.5 mm kalınlığında olmalıdır. Fakat 0.70 mm ve 1.5 mm lik misinalar çoğunlukla bırakma oltalarda kullanılır. Eğer kamış olta kullanıyor iseniz makinenize saracağınız misina kalınlığı 0.45 - 0.50 mm olmalıdır. Kullanılan kamışlar ise sağlam atarı 100-200 Gr. olmalı, boyları ise tutulacak bölgeye göre değişiklik gösterse de 3 Metre ile 4 metre arasında olmalıdır. El oltası çok basit olup ana misinadan sonra bir fırdöndü kullanılmalı, fırdöndü balığın büyüklüğüne göre sağlam olmalıdır. Beden ile dip kurşunu arası köstek boyu ve köstek sayısına göre ayarlanmalıdır. Genelde köstek sayısı bölge suyunun durumuna göre 2 veya 3 adet olabilir. Köstekler yine balığın tutulacağı suyun durumuna göre köstek boyu 15-30 cm. arasında tutulmalıdır. Çünkü genelde nehir ve akarsu dipleri ağaç kökleri ve sazlık olduğundan köstek uzunluğu kısa tutulmalı ve hatta dip oltası uzun bir ağaç dalı kullanılarak derinliğe göre olta askıda kalacak şekilde olmalıdır. Dip oltası genelde dibi temiz göl ve akarsularda uygulanır. Yem olarak solucan, sülük, canlı veya ölü küçük balık, karaciğer, dalak ve işkembe kullanılmalıdır. Eğer yem olarak kurbağa veya su faresi kullanılıyor ise yem suya değecek şekilde bırakılmalıdır. b) Şamandıralı Olta Bu olta tipinde balığın bulunduğu bölgeye ve derinliğe göre yemin belli bir derinlikte tutulmasını sağlamak amacıyla şamandıra kullanılır. Kullanılacak olan şamandıra genelde yumurta şeklinde olmalıdır. Fakat şamandıralı sistemde suyun derinliğine göre derinlik ayarlaması yapılabileceğinden şamandıra gezer tip olmalıdır. Ana misina dan sonra şamandıra takılıp şamandıranın kaldırabileceği ölçüde gezer kurşun köstek ile kurşun arasında fırdöndü kullanılmalıdır. İğne olarak Mustad 2300 serisi uzun pala 5 - 9 numaralı iğneler kullanılmalıdır. Her iki olta türünde de kullanılacak olan iğne balığın büyüklüğü göz önünde tutularak sağlam iğne tercih edilmelidir. Yem olarak solucan kullanılıyor ise iğne büyüklüğüne göre yaklaşık 4 - 5 - 6 adet solucan takılmalıdır. 2. Yapay Yem Avcılığı Yapay yemler, doğal yemlere benzer şekillerde imal edilen, balığa, kurbağaya ve fareye benzer silikon yemlerdir. Ayrıca kullanılacak yapay yem balığın büyüklüğüne göre seçilmeli ve belli büyüklükte rapala kullanılmalıdır. Yayın derin sularda yaşadığı için kullanılacak yapay yem ve rapala, genellikle sinking (dalıcı) yemler tercih edilmelidir. Floating (yüzen) yemler ise kurbağa ve su faresi şeklinde olanlardır. Floating (yüzen) yemler genelde gece yemlenmeye çıkan balıklar için kullanılır. Çünkü yayın balığı gece yemini sığ sularda aramaktadır. Gece kullanılan yapay yemler kullanılmadan önce, balığın ilgisini çekmesi amacıyla yapay yeme koku verici sprey sıkılmalıdır. Böylece yapay yemin balığın ilgisini çekmesi sağlanır. Yayın hantal ve yavaş bir balık olduğu için mümkün olduğu kadarıyla yapay yem yavaş çekilmelidir. Bu türdeki avlanmalarda genelde kamış olta kullanılmalıdır. Kamış olta el oltalarına oranla kullanılması çok daha kolay ve rahattır. Yayın balığının yapay yem ile avcılığının diğer bir metoduda kaşık ile atçek usulü avcılığıdır. Bu şekilde avcılıkta kullanılan kaşık oltalar 50-80 gr. ağırlığındaki kaşıklardır. Fakat kaşık olta iğnesine silikon kurt takılmalı, kaşık bir nevi mürekkep balığını andıracak şekilde olmalıdır. Bu şekilde çok daha iyi sonuç alınabilir. Şunu açıklamakta fayda varki en sık kullanılan ve tercih edilen avlanma yöntemi canlı yem ile avcılıktır.
Yayın Avında Kvok Kullanımı Yayında kvok kullanımı sadece tekne veya bot ile olur...Aytekin abininde dediği gibi kıyıdan kullanılması taktirde oluşan ses sonucu balık kıyıda insanların olduğunu anlar ve o bölgede başına gelecekleri bildiğinden pek yemlenmeye sokulmaz...kvok, izlenimlerime göre oltanın atıldığı bölgenin tam üstünde uygulanır...bildiğim ve faydasını gördüğüm tek şey var, o da kıyıdan şıpşıp ile ufak balık yakalanırken balığı kıyıya çekerken çıkardığı sesler o bölgede ufak balık olduğu büyük turna ve yayınlar tarafından algılanır ve balıklar o bölgeye harekete geçerler...yani nerede yem varsa, büyük balıkta ordadır...
ayrıca kıyıdan yapılan avlarda su kenarında el yıkarken, ufak balık yakalandığında balığı çekerken su üzerinde çıkardığı sesler yayın balıklarını uyararak harekete geçirir
bilgiler genellikle ALINTI...ama bilgilerin % 30 `luk kısmını kendi bilgilerimden ve deneyimlerinden yola çıkarak yazdım...
TAKIM: Bu tatlısu devi için her çeşit malzemeyi kullanamayız. Başarılı olmak, yakalanan balığı takımı kopartmadan kıyılamak istiyorsak, malzemenin en sağlamını kullanmak zorundayız. Özellikle beden için, mümkün olduğunca yüksek çekme güçlü misina kullanmak ve her avdan sonra bu yaklaşık 1m lik parçayı ve diğer düğümleri yenilemekte fayda vardır. Takımı ister makaralı kamışta olsun, ister el oltasında; olta, iri ve sağlam bir fırdöndü ve bunu takip eden, ucunda iğnenin bulunduğu 1m boyunda bir bedenden ibarettir. Kimi ilişkenli veya uygun olmayan diplerde (çamur, aşırı yosun vs.) stropor veya bir pet şişe ile bu olta askıya alınabilir.
Tatlısu balıkçılığına yeni başlamış, başlayacak ve bilgileri yetersiz olan arkadaşlara yayın balığını hem kendi bilgi ve deneyimlerimle, hemde genel çoğunluğunu internetten bulduğum kadarı ile burada paylaştım...ayrıca avcılığınıda anlatarak onlara bir ön rehberlik yapmak istedim...umarım faydalı olmuştur ...
Umut kardeş, alıntıları ekelrken birçok siteden yardım aldım...yani bu isimleri toparlamam biraz zor...aynı bilgilere birçok sitede rastladım...yanlış isim yazabilirim ...bunları bir bütün olarak derledim...yakında konunun içine kendi bilgilerimden biraz daha katarak, konuyu tam olarak zenginleştireceğim...nasıl olur?ve eğer beğendiyseniz sazan, turna, kefal ve diğer tatlısu balıklarınında avcılığını anlatmaya çalışacağım...
. Özkan kardeşim bizde kuraldır. Alıntı yaptığın yeri lanse ( Tanıtım) edersen hoş olur gerisi çALINTI olur.
Yaptığın bu çalışmanın bir takım eksikliklere rağmen oldukça faydalı olduğunu bilmelisin. Ben bile hem hafızamı tazelemek hemde yeni bir şeyler öğrenmek adına Senin derleme çalışmanı okudum ve keyif aldım . Eline ve emeğine sağlık. Kurallara uymak koşulu ile Devamını beklerim. Selamlar Sevgiler kardeşim. .
özkan kardeşim paylaşımın için çok teşekkürler emek harcamışsın.bu pet şişeyle askı olayını biraz daha detaylı anlatabilirmisin şimdiden teşekkürler
Demekki bu sitelerde alıntı yapmış ben bu konuyu yıllar önce bilgehan sarp beyin sitesinde okumuşdum.Yinede paylaşım ve bilgi için teşekkürler.